เรื่อง+ภาพ : Sompoch Tangthai
บทความนี้มาจาก Camerart Magazine 203/2014 August
สำหรับการถ่ายภาพในทุกวันนี้ ที่เทคโนโลยีพาเราไปได้ไกลกล้องถ่ายภาพถูกแบ่งเอาไว้ในหลายระดับ การได้ย้อนกลับสู้เรื่องพื้นฐานบ้าง คงทำให้เราเกิดความเข้าใจถึงที่มาที่ไป และทบทวนในหลายๆ เรื่องที่เราอาจจะลืมไปแล้ว และใน Back to Basics ครั้งนี้ผมจึงขอหยิบเอาเรื่องของ ทางยาวโฟกัส (Focal Length) มาทำความเข้าใจกันเป็นเรื่องแรก
ทางยาวโฟกัส Focal Length นั้นจะเป็นสิ่งที่บอกถึงคุณสมบัติของเลนส์ เราจะเรียกเลนส์แต่ละตัวจากค่าทางยาวโฟกัสของเลนส์ตัวนั้น เช่น เลนส์ 50 มม. ก็หมายถึงเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสที่ 50 มิลลิเมตร ค่าตรงนี้มาจากไหน มันไม่ใช่ค่าที่วัดจากความยาวของเลนส์แน่ๆ แต่ทางยาวโฟกัสนี้มาจาก ระยะทางจากจุดศูนย์กลางโฟกัสของเลนส์ ถึง focal plane หรือ ระนาบโฟกัสของเซ็นเซอร์รับภาพ เมื่อเลนส์โฟกัสที่ระยะอนันต์ หรือ infinity นั่นเอง
เลนส์สำหรับกล้องถ่ายภาพจะมีทางยาวโฟกัสที่แตกต่างกันทั้งนี้จะขึ้นอยู่กับขนาดของเซ็นเซอร์รับภาพ ซึ่งจะขอหยิบยกมาแค่ 2 ขนาดคือ Fx ฟลูเฟรม และ Dx เท่านั้น ซึ่งเลนส์ที่ใช้กับกล้องที่มีเซ็นเซอร์สองขนาดนี้ จะมีผลต่างๆ ของภาพที่เกิดจากเลนส์ที่ใกล้เคียงกัน
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_01.jpg)
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_02.jpg)
Focal Length ของเลนส์จะแตกต่างกันออกไปตามประเภทของเลนส์แต่ละชนิดมีหน่วยเป็นมิลลิเมตร เลนส์มุมกว้าง ทางยาวโฟกัสของเลนส์จะน้อยเช่นเลนส์ 14 mm. 16 mm. 20 mm. 24 mm. และเลนส์เทเลโฟโต้จะมีค่าทางยาวโฟกัสของเลนส์ที่มากเช่น 80 mm. 105 mm. 135 mm. 200 mm. ส่วนเลนส์ที่มีค่าทางยาวโฟกัสมากกว่าหนึ่ง คือเลนส์ซูมนั่นเอง เช่น 16-35 mm. 24-70 mm. 70-200 mm.
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_03.jpg)
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_04.jpg)
เรื่องของ Focal Length มีเรื่องที่เราต้องทำความเข้าใจเบื้องต้นอยู่ไม่กี่เรื่อง นั่นก็คือ Angle of View หรือองศาการรับภาพ, Perspective ทัศนมิติของภาพ, Distortion การบิดเบือน และ Dept of Field ช่วงความชัด
Angle of View หรือองศาการรับภาพ เลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสที่แตกต่างกันจะให้องศาการรับภาพที่แตกต่างกันไปด้วย โดยเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสน้อย จะให้องศาการรับภาพที่กว้าง ส่วนเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสมาก จะให้องศาการรับภาพที่น้อย ทั้งนี้กล้องที่ใช้เซ็นเซอร์รับภาพแบบ Dx format ทางยาวโฟกัสจะต้องคูณไปอีก 1.5 หรือ 1.6 ก็จะทำให้องศารับภาพแตกต่างจากกล้องที่ใช้เซ็นเซอร์รับภาพแบบ Fx หรือฟลูเฟรม
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_05.jpg)
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_06.jpg)
Perspective ทัศนมิติของภาพ ทางยาวโฟกัสของเลนส์ มีผลกระทบต่อทัศนมิติ หรือ perspective ของภาพ เลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสน้อย ก็จะส่งผลต่อทัศนมิติของภาพสูง ซึ่งส่งผลต่อฉากหลังของภาพที่จะถูกผลักออกไป ดูมีความลึกมากขึ้น ในทางกลับกันเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสสูง จะส่งผลต่อ perspective ของภาพน้อย ฉากหลังจะถูกดึงเข้ามาให้มีขนาดใหญ่
Distrotion การบิดเบือน ทางยาวโฟกัสของเลนส์ และระยะห่างจากวัตถุที่จะถ่ายถึงเลนส์ ส่งผลต่อการบิดเบือนของสิ่งต่างๆ ในภาพ เลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสน้อย และเมื่อถ่ายภาพวัตถุที่อยู่ใกล้ๆ ก็จะเกิดอาการบิดเบือนมาก วัตถุที่อยู่ใกล้จะมีขนาดที่ใหญ่โตกว่าปกติ
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_07.jpg)
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_08.jpg)
Dept of Field ช่วงความชัด ถูกควบคุมด้วยขนาดรูรับแสงและทางยาวโฟกัสของเลนส์ โดยเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสที่น้อย Depth of Field ก็จะมีมากอย่างที่เรียกว่า “ชัดลึก” ส่วนเลนส์ที่มีทางยาวโฟกัสมาก Depth of Field ก็จะน้อย ที่เราเรียกว่า “ชัดตื้น”
นอกไปจากเลนส์ทางยาวโฟกัสต่างๆ ที่เราคุ้นเคยแล้ว เช่นเลนส์มุมกว้าง เลนส์มาตรฐาน และเลนส์เทเลโฟโต้ ยังมีเลนส์พิเศษเฉพาะ ที่ไว้ใช้กับงานเฉพาะด้านออกไปอีก ที่จะมีค่าทางยาวโฟกัสของเลนส์ที่ถูกออกแบบมาให้ใช้งานเฉพาะด้าน เช่นเลนส์มุมกว้างพิเศษตาปลา หรือเลนส์ฟิชอาย 16 mm. หรือเลนส์ซุปเปอร์เทเลโฟโต้ 800 mm. หรือ เลนส์ถ่ายภาพระยะใกล้ macro lens
ในเรื่องของพื้นฐานของการถ่ายภาพนั้น นอกจากเรื่องของเลนส์ ยังมีเรื่องอื่นๆ ที่น่าสนใจไม่แพ้กัน ซึ่งผมจะนำมาฝากกันอีกในฉบับหน้า โปรดติดตามตอนต่อไปครับ…
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_09.jpg)
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_10.jpg)
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_13.jpg)
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_12.jpg)
![](https://www.camerartmagazine.com/wp-content/uploads/2020/09/Focal-Length_11.jpg)